หลายๆครอบครัวอาจจะไม่ได้ทำพินัยกรรมไว้ ทำให้สงสัยว่าถ้าเกิดเหตุการณ์คนเสียชีวิตขึ้นมาจริงๆแล้วทรัพย์สมบัติจะถูกส่งต่อไปถึงบูกหลานด้วยวิธีใดและแบ่งกันอย่างไร วันนี้พี่เสือมี ข้อมูลดีๆที่เป็นว่าน่าจะเป็นประโยชน์กับเพื่อนๆ
โดยก่อนอื่นต้องเข้าใจว่าโดยในทางกฎหมายแบ่งทายาทออกเป็น 2 ประเภทคือ
- ทายาทโดยธรรม คือทายาทที่มีสิทธิตามกฎหมาย โดยกฎหมายกำหนดไว้แล้วว่าได้แก่บุคคลดีงต่อไปนี้ อาทิเช่น บุตรของผู้ตาย บิดามารดาของผู้ตาย คู่สมรสของผู้ตาย
- ทายาทโดยพินัยกรรม คือเป็นเรื่องของผู้ตายทำพินัยกรรมยกทรัพย์สินให้ซึ่งอาจเป็นคนอื่นก็ได้ จะทำยกให้ใครแม้ไม่ใช่ญาติของตนก็ได้ โดยจะเรียกทายาทประเภทนี้กันว่าผู้รับพินัยกรรม
บทความที่เกี่ยวข้อง (Click)
โดยทายาทโดยพินัยกรรมนั้นจะมีสิทธิสูงกว่าทายาทโดยธรรม นั่นหมายถึงว่าถ้าเจ้ามรดกหรือผู้ตายได้ทำพินัยกรรมไว้แล้วมรดกถูกแบ่งตามเจตนาดังกล่าว โดยไม่สนใจการแบ่งทรัพย์สินโดยวิธีทายาทโดยธรรม โดยในบทความนี้จะกล่าวถึงกรณีที่เจ้ามรดกไม่ได้ทำพินัยกรรมทำให้ทรัพย์มรดกจะตกแก่ทายาทโดยธรรม
โดยทายาทโดยธรรมจะแบ่งได้ 2 ประเภทหลักคือ คู่สมรส (ต้องมีการจดทะเบียนสมรสกันอย่างถูกต้องตามกฎหมาย) และญาติ (โดยเรียงลำดับตามความใกล้ชิด) ทั้งนี้กฎหมายได้นิยามทางญาติโดยธรรมประเภทญาติไว้ตาม 6 ลำดับดังต่อไปนี้
- ผู้สืบสันดาน (ลูก, หลาน, เหลน, โหลน, ลื้อ)
- บิดามารดา
- พี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน
- พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน
- ปู่ ย่า ตา ยาย
- ลุง ป้า น้า อา
โดยเพื่อความเข้าใจที่ง่าย ขออธิบายในส่วนของทายาทโดยธรรมประเภทญาติก่อน โดยจะใช้หลัก “ญาติสนิทพิชิตญาติห่าง” นั่นหมายถึงว่า ถ้าทายาทลำดับบนๆยังมีชีวิตอยู่นั้น จะทำให้ทายาทลำดับล่างๆไม่มีสิทธิได้รับมรดก แต่ก็มีข้อยกเว้นว่าลำดับที่ 1 และลำดับที่ 2 นั้นจะไม่ตัดกันเอง นั่นคือทายาทลำดับที่ 1 ยังมีชีวิตอยู่ และบิดามารดาของผู้ตายก็ยังมีชีวิตอยู่ (ทายาทลำดับที่2) บิดามารดาของผู้ตายนั้นจะได้รับส่วนแบ่งมรดกเหมือนทายาทชั้นบุตร (มาตรา 1630) คือ ชั้นผู้สืบสันดานในฐานะเท่ากับลูกของผู้ตาย ให้แบ่งมรดกเท่า ๆ กัน เพราะกฎหมายถือว่าเป็นญาติในลำดับที่สนิทที่สุด
เมื่อเข้าใจเช่นนี้แล้วลำดับถัดไปคือเรื่อง ทายาทโดยธรรมประเภทคู่สมรส โดยจะมีการแบ่งที่แตกต่างกับทายาทโดยธรรมประเภทญาติเพราะมีสิทธิได้รับมรดก 2 ส่วนคือ ครึ่งนึงของสินสมรส และสิทธิ์ได้รับมรดกของผู้ตาย (ซึ่งจะมากหรือน้อยนั้นต้องขึ้นอยู่กับว่าทายาทโดยธรรมประเภทญาตินั่นเหลือใครบ้าง)
- ถ้ามีทายาทในชั้นผู้สืบสันดาน คู่สมรสมีสิทธิ์ได้ส่วนแบ่งเหมือนเป็นทายาทชั้นบุตร
- ถ้ามีทายาทในชั้นพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน หรือถ้าไม่มีบุตรแต่บิดามารดาของผู้ตายยังมีชีวิตอยู่ คู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่นั้นมีสิทธิ์ได้รับมรดกครึ่งหนึ่ง (50%)
- ถ้ามีทายาทคือ พี่น้องร่วมบิดาหรือร่วมมารดาเดียวกัน หรือลุง ป้า น้า อา หรือมีปู่ ย่า ตา ยายแล้วแต่กรณี คู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่ มีสิทธิ์ได้มรดก 2 ใน 3 ส่วน (66.7%)
- ถ้าผู้ตายไม่มีทายาทเลย คู่สมรสที่ยังมีชีวิตอยู่นั้นมีสิทธิ์ได้รับมรดกทั้งหมด (100%)
ดังนั้นจากข้อมูลข้างต้นเราจะทราบได้ว่าการแบ่งทรัพย์มรดกด้วยวิธีทายาทโดยธรรมนั้นเป็นเรื่องที่น่าปวดหัวอยู่ไม่น้อย ทางที่ดีผู้ที่มีทรัพย์สินเยอะ ๆ เป็นครอบครัวใหญ่ มีลูกหลาน หรือมีพี่น้องมาก ๆ ควรจัดการทรัพย์สินด้วยพินัยกรรมไว้จะดีกว่า ทั้งในส่วนของความชัดเจนและปราศจากข้อโต้แย้ง
– ถ้าคุณอยากเริ่มวางแผนการเงิน แต่ไม่รู้ว่าจะเริ่มอย่างไร?
– อยากเริ่มลงทุน แต่ไม่มีเวลาจัดการเอง
– เสียภาษีเยอะจัง ควรเริ่มจัดการอย่างไร?
– SSF หรือ RMF กองไหนน่าสนใจ?
– ประกันมีให้เลือกหลายแบบ เลือกไม่ถูก?
